Gezellig een pannekoek eten

Een woonkamer vol met mensen die wezenloos voor zich uitkijken en lijken afwachten tot de tijd hun de laatste adem beneemt. Een beeld dat we vaak aantreffen in een verpleeghuis. Om zo’n situatie te voorkomen streven we, team welzijn, op woensdagmiddagen om bewoners naar de binnentuin te halen. Op woensdagmiddag is het pannenkoekenmiddag. Deze middag zijn medewerkers en vrijwilligers druk in de weer om bewoners die op rolstoelen zitten van de vierde etage naar de binnentuin te brengen.

In dit kader begeef ik mij ook naar een van de twee woonkamers op de vierde etage en vraag mevrouw of ze naar beneden wil. ‘Nee’, is haar resolute antwoord. Ze vertelt dat ze moe is en geen zin heeft. Er zijn nog meerdere potentiele kandidaten en heb ik verder geen tijd verdere pogingen te ondernemen om haar over te halen. Ik begeef mij met andere bewoners naar beneden en richt mij tot de verdere gang van zaken. Ik vergeet mevrouw verder.

In de binnentuin zitten veel bewoners die in een rolstoel zitten bij elkaar aan. We hebben daarvoor drie tafels aan een geschoven. We helpen daar de bewoners met onder andere het snijden van de lekkernij. Op het moment dat ik mij naar voren buig om de opgerolde pannenkoek te snijden, verschijnt een blonde vrouwelijke collega van de vierde etage tegenover mij met mevrouw. De hoofdrolspeelster van een half uur geleden. De vrouw die moe was en geen enkele zin had om hiernaartoe te gaan.

Mijn collega is het gelukt om de markante vrouw, die met humor en een realistische kijk met de wereld verbonden is hiernaartoe te krijgen. In de stroom van de dagelijkse gebeurtenissen heb ik- twee weken na het voorval- niet meer geïnformeerd naar het hoe en wat. Hoe heeft zij haar wel naar beneden gekregen. Het hoe geeft trouwens geen garantie dat het mij wel was gelukt. In het menselijk verkeer spelen de variabelen van het hoe, waar, wie en wanneer allemaal een rol. Soms hoeft een van de variabelen te verschillen en de uitslag van de gebeurtenis verandert.

De vrouw die niet goed in haar rolstoel zit en het vaak over die rotstoel heeft is nu even uit haar vertrouwde omgeving gehaald. Even geen stille woonkamer, maar een levendige binnentuin gevuld met een sterke pannenkoekengeur. Overtuigd door mijn attente collega, die haar heeft kunnen overhalen is ze nu deel van een dynamisch geheel. Als er geen aandacht was geweest, als er geen tijd was geweest of te weinig personeel dan had mevrouw nu nog boven geweest.

Niemand heeft de jonge vrouw van de zorg de opdracht gegeven mevrouw naar beneden te rijden. Het is haar persoonlijke innerlijke motivatie geweest om dit te doen. Het resultaat is dat de woonkamer nu een bewoonster minder telt. Een vrouw, die ruim een uur even van de woonkamer af was en zich te goed heeft gedaan aan een pannenkoek.

Voor even hebben we, mijn collega uit de zorg, de vrijwilligers, die de pannenkoeken bakken, met elkaar het beeld van op de dood wachtende bewoenrs kunnen veranderen. Hoe mooi.

© Amiad Ilsar.

Het pannenkoekenhuis tweede filiaal

Het leven als een pannenkoek. Ineens zijn de pannenkoeken overal. Het pannenkoekhuis heeft twee filialen, dat is niet nieuw en zeker niet verassend. Wat wel verassend is dat de dag van de publicatie van het verhaal over het pannenkoeken de nationale pannenkoeken dag blijkt te zijn.

Even voor de achtergrond informatie. Deze pannenkoeken dag komt uit Engeland, Ierland en Australië. Daar wordt pannenkoek dag al eeuwenlang gevierd op de dinsdag voorafgaand aan Aswoensdag. Aswoensdag is de eerste dag van de christelijke vastenperiode, wat vroeger betekende dat je 40 dagen lang geen eieren, melk en vetten mocht eten. In die tijd werd er misschien minder eten weggegooid. Het werd als zonde beschouwd om die ingrediënten weg te gooien, en daarom werden op die dag pannenkoeken gebakken.

Tegenwoordig wordt er niet meer zo streng gevast. Maar pannenkoeken eten is nog steeds een feest voor jong en oud. Daarom hebben twee firma’s, die gerelateerd zijn aan de pannenkoekenindustrie deze traditie in 2007 ook in Nederland geïntroduceerd. Op Pannenkoekdag geven wij nu in Nederland wat extra aandacht aan de oudere medemens. Want waarmee kan dat nu beter dan met de pannenkoek? Om deze reden vieren wij nu jaarlijks Nationale Pannenkoekdag. Met als hoogtepunt de scholenactie, waarbij honderden basisscholen pannenkoeken bakken voor ouderen.

Dit alles heeft zich dus verleden week afgespeeld op hetzelfde moment dat ik de laatste letters tikte over een bijzonder pannenkoekenhuis. Dit huis ligt op 5 kilometer loopafstand of 5.4 kilometer rijafstand en mocht de sneltram als vervoersmiddel worden verkozen dan zijn er 24 minuten reisafstand nodig van een ander pannenkoekenhuis, dat sinds kort op maandagmiddag tussen 14.30 en 16.00 is geopend.

Denk aan een witte olifant en je ziet hem. Denk en schrijf over pannenkoeken en hij komt centraal in je leven te staan. De lucht van pannenkoeken dag zit nog in de lucht als ik In het weekend aanwezig ben bij een barbecue van de reddingsbrigade in onze woonplaats. Hier geen pannenkoeken, tenminste dat denk ik. Maar mijn oordeel is te snel.

De barbecue is ter gelegenheid van het feit dat een aantal jeugdleden een cursus EHBO met goed gevolg heeft afgelegd. Onze dochter is een van hen. Om de jongere kinderen die een jeugd EHBO diploma hebben gehaald te vermaken wordt er op de televisie een aantal filmpjes van Donald Duck getoond. Terwijl buiten het vlees op de grill wordt gelegd verschijnt op het tv scherm de wereldberoemde eend. Donald Duck bakt pannenkoeken. Werk en vrije tijd worden voor even verbonden. De herinneringen komen boven. Ik zie het beslag stollen in de ronde koekenpan, ik gooi ze om en leg ze op een bord. Heerlijk ik ben helemaal blij, daar zijn ze weer. Ditmaal in een getekende versie. Ook in de getekende versie trekken de geurige baksels aandacht. De drie bekende neven van Donald komen in actie met allerlei hulpmiddelen om de stapel gebakken pannenkoeken te veroveren. Ook eenden lusten pannenkoeken. Een verassend gegeven.

In de nieuwe week gaan wij ook weer pannenkoeken bakken. In de binnentuin van het tweede filiaal ditmaal. Tussen talloze planten gaan wij voor het eerst proberen bewoners, die niet meedoen aan het wekelijkse zingen te verleiden met een pannenkoek. Mijn collega is ziek en een vrijwilligster is op vakantie. Dat veroorzaakt een grote druk op mij, druk die voor een vandaag door een stagiaire iets kan worden verlicht. Het pannenkoeken bakken staat niet op het activiteitenprogramma en ik spreek de dagelijkse nieuwslezeres van het huis even tijdens de lunch in het restaurant aan. Ze heeft net alle activiteiten omgeroepen en kan mijn nagekomen bericht met de nog in haar hand omklemde microfoon alsnog even aankondigen.

Vandaag is het voor de vierde keer dat het restaurant zijn deuren opent en nu al zijn we verhuisd. Geen goede marketingstrategie zou u misschien zeggen. Maar niets is minder waar. Het om precies 14.30 uur geopende nieuwe pand in de hoofdstraat van het verzorgingshuis trekt meteen al nieuwe klanten. De eerste klant, een mevrouw, die ik ken van het zitje in de hoofdstraat, de zogenaamde hangouderen, centrum. “Aan welke kant van de tafel worden de pannenkoeken gebakken”, vraagt mevrouw als ze bij de tafel aangekomen is. Ik wijs haar het hoofd van de tafel aan. Mevrouw kiest bewust om daar te gaan zitten. In het centrum van de actie, daar zijn waar het gebeurt, daar houd mevrouw van. Een statige verschijning heeft mevrouw, opgeknipte en met haarspray omhoog gekapt kapsel. Lippenstift en gelakte nagels. Op en top een dame. In die dame verstopt, misschien wel ruim 92 jaar, zit een ferme kokkin, die nog precies weet hoe goede pannenkoeken worden gebakken. Eerst de eieren opkloppen, daarna meel toevoegen en melk. Opletten voor klonten, goed de randen van de kom langsgaan en als mijn stagiaire en ik denken dat we zo klaar zijn herinnert mevrouw ons eraan dat er nog een snufje zout in moet. Mevrouw is daadkrachtig weet precies wat en hoe er moet gebeuren. Zittende op haar stoel met een handdoek op haar schoot tegen de spetters, neemt ze de leiding. Ze doet de boter in de pan, beslag en vervolgens neemt ze de spatel ter handen om de pannenkoek om te draaien. Mevrouw brengt haar hand zo nu en dan akelig dichtbij de koekenpan. Zij probeert om de pannenkoek ook met haar handen om te draaien, dus het is aan ons om haar constant in de gaten te houden. Mijn stagiaire staat ondertussen achter de andere koekenpan en voorziet een andere groep van bewoners met grote trek en weinig ongeduld van pannenkoeken. Een aantal bewoners probeer ik persoonlijk van hun kamers uit te nodigen een beetje agressieve marketing heeft effect. Op een gegeven moment zijn de twaalf zitplaatsen vol. De bewoners die twee pannenkoeken hebben verorberd worden met zachte drang gevraagd om weg te gaan. Bewoners die na het zingen langs het restaurant lopen worden door de geur en de actie aangetrokken. Actie die ik erin probeer te houden door pannenkoeken met snelle bewegingen om te draaien tijdens een worp van een aantal centimeters in de lucht.

Pannenkoeken zijn hot, deze week en blijven dit. Het jeugdjournaal laat een onderwerp zien waarbij het gebaar van de week aan de kijkers wordt getoond. Dit is: juist ja pannenkoek.

© Amiad Ilsar.