Zinvolle dagbesteding voor bewoners. Hoe kunnen we deze maximaliseren?
Zinvolle momenten worden soms gereduceerd door mijn eigen werkzaamheden, die betrekking hebben met het aanbrengen van de randvoorwaarden. Randvoorwaarden zoals het dekken en afruimen van een tafel bij het aanbieden van een ontbijt. Het aanbieden van een ontbijt met persoonlijke aandacht is meer dan het moment van het eten. Tijdens het eten creëer ik omstandigheden waarin het doel van autonomie en of het behoud van vaardigheden kan worden behaald. Maar buiten het eten om zijn er ook veel werkzaamheden die door mijn collega’s of mij moeten worden gedaan. Bezigheden waaraan de bewoners netto niets aan kunnen behalen. De tafel wordt gedekt en de tafel wordt afgeruimd. Borden komen en verdwijnen van de tafel zonder enige betrokkenheid van de bewoners. Ten opzichte van de huiskamer hebben we een slag geslagen ten opzichte van het ontbijt. Daar wordt vaak het brood kant-en-klaar gesneden soms in de keuken ver buiten bereik en zicht van de bewoners. De volgende slag is het implanteren van de visie dat bewoners met zoveel mogelijke inbreng hun eigen brood moeten klaar maken. Een transformatie van zorgverleners die alles letterlijk uit handen nemen tot een zorgverlener die geïnteresseerd observerend met de handen op de rug kijkt waar gepaste hulp nodig is zal in de toekomst plaatsvinden. De verschillende zorgverleners, mijn collega’s en ook ik hebben in meerdere of mindere mate last van een zorgcomplex. Zorgen voor betekent dan doen voor en dat hoeft niet.
Als ik in de ochtend bij het activteitenlokaal op de vierde etage aankom dan staat de tafel gedekt. Het is fijn dat dit gedaan is. Voorbereiden is een goede zaak, want nu kan ik direct aan de slag. Maar wacht even? Wie heeft gedekt? Een vrijwilligster is het antwoord. Waarom zij alleen? Ik denk omdat niemand dacht dat bewoners ook zelf een aandeel in het geheel kunnen nemen. Tot voor kort draaide ik zelf ook gewoon mee in het automatisme van zelf tafel dekken en tafel afruimen.
Nadat ik mij dit realiseerde ontstond er een dynamiek waarin bewoners worden uitgedaagd om zelfstandig mee te doen aan het dekken en afruimen.
Om te beginnen met het eind. Het afruimen. Elke bewoner kan een rol krijgen. Zelfs de meest beperkte bewoner. Een rolstoel kan dienen als transportmiddel. Degene op de rolstoel kan servies van de tafel pakken en kan dat terwijl ik zo nodig de rolstoel naar de huiskamer duw daar de afwas in de daarvoor bedoelde kar doen. Daarmee ontstaat er onder andere de mogelijkheid van een stuk beweging voor de arm van de bewoner. Oefeningen voor hand oog coördinatie en het optillen van de arm boven de schouder.
Een tafelkleed kan na het opruimen worden weggehaald. Een mooie oefening daarbij ontstaat als ik het door mij afgenomen tafelkleed naar de persoon gooi. Twee van de bewoners vangen het tafelkleed zonder probleem. Daarna nemen we het naar de wasmand en gooit de bewoner het kleed in de mand. Simpele handelingen die van grote betekenis zijn voor een persoon die aan een rolstoel gekluisterd is en op een verpleegafdeling woont. Zijn leven wordt ineens een stuk zinvoller
© Amiad Ilsar
Hamesjek 