Na een aantal maanden hier te hebben rondgelopen, lees te hebben gewerkt, kennen de bewoners mij. Ze weten wat ze van mij kunnen verwachten. ‘Je komt ons zeker halen voor iets leuks’, zegt een bewoonster als ik de binnentuin oploop. Mevrouw zit met een aantal dames keurig in een rij opgesteld in een grote open ruimte Een ruimte waarom heen de verdiepingen zijn heen gebouwd. Een stijl van bouwen, die mij doet herinneren aan mijn schooltijd, toen wij eind jaren zeventig naar een nieuw schoolgebouw verhuisde. Daar waren allen lokalen rondom een leefkuil gebouwd. De vloer van de leefkuil, niet te verwarren met de leeuwenkuil, was lager dan de vloer rondom. Een echte kuil, die het kloppend hart van de school moest zijn.
De binnentuin in dit verzorgingshuis is in de praktijk een ontmoetingsruimte voor een aantal bewoners, die vanuit hun kamers de ontmoeting met buitenwereld zoeken. Het aanwezige groen dat contrasteert met de licht oranjekleurige zittingen van de stoelen moet een omgeving van rust en veiligheid scheppen, die mensen uitnodigt tot een vreedzaam samenzijn
Terugkerend naar de vraag van de bewoonster of hen kom halen voor iets leuks, is mijn antwoord. We gaan een vraag en antwoord spel spelen. Een spel met vragen van vroeger’. Mevrouw glimlacht,’ ik wist wel dat je kwam voor iets leuks’, zegt ze. Behalve mevrouw nodig ik nog een drietal dames uit. Een daarvan zit tegenover de dames.’ Gaat u ook mee’, vraag ik haar. Ze kijkt mij vragend aan. Ze heeft mij vraag niet gehoord. Ik loop naar haar toe en herhaal de vraag.’ Dan kom ik’, is haar antwoord. Mijn uitnodiging heeft effect en een aantal vrouwen lopen nu in een rij achter elkaar richting de lift. Stap voor stap in een tempo dat gerelateerd is aan de leeftijd. Achter de rollators die behalve gerelateerd aan leeftijd ook aan de Nederlandse welvaart gekoppeld zijn en de voortschrijdende wereldwijde ontwikkeling van het menselijke brein. Mijn oma’s en opa’s hadden geen rollators. In mijn herinnering liepen ze trouwens prima en leken ze ook geen behoefte te hebben aan deze hulpmiddelen op wielen.
Als de dames boven zijn gekomen en plaats nemen op de stoelen rond de tafels zie ik haar. Een dame, een dame die ik niet heb uitgenodigd. Een opvallende dame. Opvallend om haar altijd spiedende blik. Achter een moderne ogende bril met een modieus rood montuur zijn twee donkerbruine ogen zichtbaar, die alles lijken waar te nemen wat er in de omgeving gebeurt. Als een uil op een tak zit ze altijd op haar stoel Haar hoofd en ogen draaiende op zoek naar informatie uit de omgeving. Wat ze met de informatie doet weet ik niet. Mevrouw is zwijgzaam. Vliegt weg als je haar benadert. Geen woord komt over haar lippen. Gekleed in keurige mantelpakjes met gekapte haren vertolkt ze de schoonheid van de stilte. In de afgelopen maanden heb ik haar talloze keren op de stoelen in de binnentuin ontmoet. Elke keer weer proberen haar naar een activiteit uit te nodigen. Mevrouw wou nooit. En nu? Zonder voor mij direct verklaarbare reden is ze meegelopen naar onze activiteitentafels in de grote ruimte op de tweede verdieping. Ook wel het plein genoemd, hoewel het enige ronde hierboven de drie tafels zijn waar de bewoners nu achter plaats nemen.
Mevrouw zit aan een denkbeeldige hoek, rechts tegenover mij. Het is een bijzonder moment. Een moment om even stil bij te staan. Na ruim vier maanden van vruchteloos uitnodigen zit mevrouw nu aan tafel bij een activiteit. Zo meteen gaat de dobbelsteen rollen. Een kleurendobbelsteen. De kleur bepaalt vervolgens uit welke categorie er een vraag gaat worden gesteld. Misschien zal mevrouw ook een keer de dobbelsteen werpen. Misschien zal ze een antwoord geven op een gestelde vraag. Vele vragen en onzekerheden, die gerelateerd zijn aan mijn wens om haar te activeren. Mijn wens met nadruk. Het zal een aftasten en aanmoedigen blijven op de dunne verbindingsbalk tussen van haar en mijn behoeften. Teveel aanmoedigen en aanbieden van stimuli kan eveneens als te weinig inspelen op de mogelijkheden en wil van mevrouw tot een breuk lijden in de balk.
Ik bied haar enkele keren aan om de dobbelsteen te werpen. Dit wijst ze resoluut van de hand. Maar zo nu en dan als ik een vraag aan de groep stel geeft ze een antwoord. Een goed antwoord. In haar stilte zoekt ze naar een zekerheid. Geen fouten maken en wat is beter om jezelf in stilzwijgen te hullen om een veiligheid structuur rond jezelf te bouwen. Beter niets doen dan falen. Niet meedoen aan spelletjes aan enige activiteit, die uiteindelijk je tekortkomingen kunnen blootleggen. Ik sluit na ruim drie kwartier af. Ik groet iedereen en hoop mevrouw, nogmaals te zien.
©Amiad Ilsar.
Hamesjek 