n het Jodendom worden jongens op dertienjarige en meisjes op twaalfjarige leeftijd kerkelijk meerderjarig, de zogenaamde Bar en Bat Mitswe. Voor deze grote gebeurtenis zijn er kinderen die hier komen om iets goed te doen voor de maatschappij, voor de ouderen. Sommige kinderen komen voor een keer of meerdere keren en helpen bijvoorbeeld bij het uitdelen van pannenkoeken tijdens de pannenkoekmiddag op de woensdag, bij ons in het verzorgingshuis. Een van die kinderen heet Marie. Zij kwam hier wekenlang op woensdag en werd al snel het lieve meisje genoemd. Marie was niet bang en verlegen. In de binnentuin met veertig tot vijftig personen liep ze zelfverzekerd rond en verdeelde ze met veel rust en aandacht de gebakken lekkernijen uit. In de hectiek bleef Marie (verzonnen naam) de rust zelve, maar voor haar bat-mitswe was ze minder rustig zo vertrouwde ze mij enkele weken voor het feest toe.
In die weken ontmoette ze een bewoonster met bijna dezelfde naam en bleven ze aan een tafeltje na het pannenkoeken bakken nog even in de binnentuin zitten en ontstond er een conversatie tussen hen. Door dit aanzicht van buitenaf, het mooie beeld- de vrouw die nooit kinderen heeft kunnen krijgen. Ontnomen door de nazi’s – en de gevoelens die het voor mij opwekte, besloot ik dat het mooi gebaar zou zijn als wij naar de ceremonie in de synagoge zouden gaan. Het idee werd uitgewerkt en op de zaterdagochtend van het feest reed ik richting Amsterdam.
Ik zou nog even mevrouw en haar begeleidster- onze vrijwilligster Juli uit Duitsland ophalen met een rolstoelbus. Aangezien mevrouw zo dacht ik makkelijk de bus in zou kunnen stappen. Maar als mevrouw op de afgesproken tijd bij de bus staat hebben we een uitdaging. Mevrouw kan de bus niet in met een trap. Ik ben verrast. Dit had ik echt niet verwacht. En nu?
Op dat moment schiet Juli te hulp. “Misschien kan mevrouw met de lift van de bus?” Hoor ik haar zeggen. Een voor de hand liggende mogelijkheid waar ik niet aan dacht. Het is een fantastische ingeving, Met de lift vrouw komt mevrouw de bus in.
De rit naar de synagoge is kort. Heel kort minder dan 7 kilometer. We vinden in een straatje schuin tegenover de synagoge een parkeerplek en lopen langs de bewapende marechaussee het hek binnen, het synagoge terrein op en de sluisdeuren door. Het blijft voor mij altijd wat vreemd om op een sjabbat een wereld binnen te komen waar parkeerplek voor de sjoel is en er gebruik van wordt gemaakt. Met de lift naar de sjoelruimte gaan en ontdekken dat er microfoons tijdens de dienst worden gebruikt en de voorzanger piano speelt, terwijl mannen en vrouwen naast elkaar zitten en de dienst in het Hebreeuws en afwisselend Nederlands wordt gehouden. Dit is de Liberaal Joodse Gemeente en ik ben grootgebracht met de religieuze tak van de religie. Daar komen ook veel mensen met de auto naar de synagoge maar die zetten ze dan om de hoek.
Maar dat is een persoonlijke noot. Marie krijgt in een volle synagoge een paar keer het woord. Zowel in het Engels, het Nederlands en Ivriet weet ze op zachte toon uit de Torah te lezen en deze te verklaren. Haar bat- mitswe in de jurk die ooit van haar moeder is geweest is mooi. Een nieuwe generatie begint een hopelijk mooie en lange levensweg onder het toezicht van de vrouw die de tweede wereldoorlog met veel impact heeft overleefd en die in haar heel leven bijna nooit in een synagoge is geweest en nog nooit een Bat Mitswe had meegemaakt. Dat laatste geld ook voor Juli die als Duitse mevrouw heeft kunnen begeleiden.
Marie nam de weg naar binnen, waarna mevrouw de weg naar buiten kon maken. Inclusie in twee richtingen.
© Amiad Ilsar
Hamesjek 