Een dinsdagmiddag de ontvangstruimte van het dagcentrum voor mensen met een verstandelijke handicap. De voorziening heeft een Joodse identiteit. Ik heb een afspraak. Hij komt binnen met een keppel op zijn hoofd. Ik ken hem als iemand die buiten de synagoge geen keppel draagt. Waarom hij deze nu wel op had, weet ik niet. Hij is niet alleen. Hij is hier met zijn baas. Deze man heeft een tas bij zich, maar had geen keppel op. Logisch want de baas is niet Joods. Zijn Joodse kennis zit in de tas. Het is een flinke tas. De man heeft een flinke hoeveelheid aan kennis over het Jodendom als bagage. De kennis vergaart in het Joodse zorgcircuit voor verstandelijke beperkte mensen, waar hij al in zijn jongere jaren zijn arbeidsloopbaan was begonnen.
Na een kort gesprek in de binnentuin gaan we aan tafel zitten in een ruimte die ooit een bijzondere bakkerswinkel was. Een winkel waar professionele krachten samen met mensen met een meest lichte verstandelijke beperking koosjer brood verkochten. Het succes was groot. Zo groot dat het daaraan ten onder ging. Het oorspronkelijke plan behelsde een bescheiden bakker. Echter de plek groeide uit tot een plek waar vier beroepskrachten een grote hoeveelheid brood bakten en de cliënten nauwelijks nog toekwamen aan hun eigen groei . De bakkerij verdween en werd tot een ontvangstruimte en een gymzaal verbouwt.
Maar niet alleen de bakker verdween langzamer maar zeker met het verstrijken van de jaren verstreek ook de absolute meerderheid van Joodse cliënten. Joodse cliënten, die stierven werden niet vervangen door Joodse cliënten. De impact van wat er in de tweede wereld oorlog is gebeurd kwam langzaam maar zeker boven drijven. Een kleinere populatie gezonde mensen resulteerde automatisch ook in een kleinere groep mensen die zorg nodig hadden. Het is een demografisch gegeven. Droge statistiek in een veranderende samenleving.
In heel Europa was er geen specifieke Joodse zorg op het gebied van mensen met verstandelijke beperking. Om die reden waren er ook bewoners van buiten Nederland, die naar het toenmalige Sinai centrum kwamen. Zo werd de populatie van de aanwezigen bewoners met personen buiten Nederland aangevuld. Met veranderende Europese wetgeving kwam er in begin 2000 een opnamestop voor bewoners buiten Nederland en zo droogde deze potentiële bron van zorgvragers ook op.
Maar hier bleef het niet bij. Ook de vraag naar Joodse zorg vanuit de Joodse populatie werd minder. Niet alle Joodse zorgvragers wouden en wilden een instelling die de Joodse identiteit bewaakt door middel van het vasthouden aan strenge religieuze regels.
Al deze ontwikkelingen leidde ertoe dat we ruim een week voor 4 mei aan de tafel uitspreken dat het lijkt dat er op dit moment een beperkte behoefte is naar specifiek op Joodse religieuze grondslag gebaseerde zorg.
Ik wil de nadruk leggen op het feit dat dit ook geld voor de Joodse ouderen zorg, waar ik ook werkzaam in ben. Ook hier is een afname van de potentiële doelgroep. Ook hier zien we krimp. Ook hier zien we de gevolgen van de tweede oorlog nu duidelijk naar boven komen. en ook hier zien we van huis uit niet Joodse zorgorganisaties, die de verantwoordelijkheid nemen om een kleine Joodse bevolkingsgroep van zorg te bedienen.
Even voordat wij ons gezamenlijke gesprek beëindigen zet de man zijn keppel af.
© Amiad Ilsar.
Hamesjek 